Gıda İntoleransı: Belirtileri, Tedavi Yöntemleri ve Testleri

Gıda intoleransı, birçok insanın karşılaştığı ancak sık sık göz ardı ettiği bir sağlık sorunudur. Bu makalede, gıda intoleransının ne olduğunu, belirtilerini, nasıl tedavi edilebileceğini ve nasıl test edilebileceğini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Gıda İntoleransı Nedir?

Gıda intoleransı, bir kişinin belirli bir yiyeceği sindirememe veya tolere edememe durumunu ifade eden bir sağlık sorunudur. Bu durum, vücudun belirli yiyeceklerde bulunan bileşenlere (genellikle proteinlere veya şekerlere) karşı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Gıda intoleransı, gıda alerjisiyle karıştırılmamalıdır; çünkü gıda intoleransında bağışıklık sistemi devreye girmeyebilirken, gıda alerjilerinde bağışıklık sistemi belirli bir yiyeceğe karşı abartılı bir tepki gösterir.

Gıda intoleransı genellikle yiyeceği sindiren enzimlerin eksikliği veya yetersizliği, hassas bir sindirim sistemi veya diğer metabolik faktörlerle ilişkilendirilir. Bu intolerans, çeşitli yiyeceklerle ilişkilendirilebilir ve semptomları hafiften şiddetliye kadar değişebilir.

Gıda intoleransı genellikle belirli yiyeceklerle ilişkilendirilir. Örnek olarak, laktoz intoleransı süt ürünleri tüketildiğinde ortaya çıkabilirken, gluten intoleransı (Çölyak hastalığı) buğday ve buğday ürünlerine karşı gelişir.

Gıda İntoleransının Belirtileri

Gıda intoleransının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bunlar arasında şunlar bulunabilir:

• Karın ağrısı: Yiyeceği sindiremeyen vücut, karın ağrısına neden olabilir.
• Şişkinlik: Hava birikimi veya şişkinlik hissi sıkça yaşanır.
• Gaz: Belirli yiyeceklerin sindirilememesi sonucu artan gaz üretimi.
• İshal veya kabızlık: Gıda intoleransı, bağırsak hareketlerini değiştirerek ishal veya kabızlığa yol açabilir.
• Baş ağrıları: Bazı insanlar gıda intoleransı nedeniyle baş ağrıları yaşar.
• Cilt problemleri: Gıda intoleransı, cilt sorunlarına, özellikle döküntülere neden olabilir.
• Yorgunluk: Sindirim sistemi üzerindeki ekstra stres, yorgunluğa neden olabilir.

Gıda İntoleransı Nasıl Test Edilir?

Bu belirtileri kendinizde hissettiğinizde, yediğiniz yiyeceklerin sizi hasta ettiğini fark ettiğinizde bir doktora başvurmalısınız. Teşhis etmek için doktorunuzun yönlendirmesi ile yapabileceğiniz farklı yöntemler bulunmaktadır. İşte yaygın olarak kullanılan gıda intoleransı testleri ve nasıl yapılacaklarına dair bilgiler:

Eliminasyon Diyeti:

Eliminasyon diyeti, muhtemel intolerans yapan gıdaları diyetten çıkarmak ve semptomların kaybolup kaybolmadığını gözlemlemek amacıyla kullanılır. Bir süre için muhtemel gıda tetikleyicileri (örneğin, süt ürünleri, gluten, fındık, yumurta) diyetten çıkarılır. Semptomlar kaybolduğunda, bu gıdaların tekrar diyetinize eklenmesiyle semptomların geri dönüp dönmediği gözlenir.

Kan Testleri:

İmmünoglobulin G (IgG) kan testleri, vücudun belirli gıdalara karşı olası reaksiyonlarını ölçmeye çalışır.
Bu testler, kişinin kanında belirli gıdalara karşı üretilen IgG antikorlarının seviyelerini belirlemek için kullanılır.
Test sonuçları, hangi gıdalara karşı intolerans olabileceğini gösterir, ancak kesin bir tanı koymak için diğer testlerle birleştirilmelidir.

Dışkı Testleri:

Dışkı testleri, sindirim sistemiyle ilgili sorunları belirlemek için kullanılabilir. Bu testler, dışkıda gıdaların sindirim ürünlerini veya belirli bileşenlerini ararlar. Özellikle laktoz intoleransı veya ince bağırsak sorunları gibi durumları teşhis etmek için kullanışlı olabilirler.

Hidrojen Solunum Testi:

Hidrojen solunum testi, belirli gıda intoleranslarını tespit etmek için kullanılan bir başka yöntemdir. Bu testte, kişi belirli bir şüpheli gıda maddesi tüketir ve ardından solunum gazlarında olası değişiklikler izlenir. Özellikle laktoz intoleransı gibi bazı intolerans türlerinin teşhisinde yaygın olarak kullanılır.

Çölyak Hastalığı için Biyopsi:

Çölyak hastalığını teşhis etmek için endoskopi yöntemi kullanılabilir. Endoskopi sırasında ince bağırsağın bir parçası alınır ve bu dokuda gluten intoleransının belirtileri olan hasarları incelemek için bir biyopsi yapılır.

Herhangi bir gıda intoleransı testi yapmadan önce, bir sağlık profesyoneliyle görüşmek önemlidir. Testlerin sonuçları yorumlanmalı ve doğru bir tanı koymak için diğer tıbbi bilgilerle birleştirilmelidir. Kendi kendinize tanı koymak yerine uzman tavsiyelerine güvenmek daha iyidir, çünkü gıda intoleransı belirtileri başka sağlık sorunlarıyla da örtüşebilir.

Gıda intolaransı kilo aldırır mı ?

Besin intoleransı, metabolizmanızı yavaşlatır. Az kalorili besinler tüketmenize rağmen kilo almanıza sebep olur. Ayrıca, serotonin hormonu seviyesinin düşmesine bağlı olarak depresyona eğilimi artırabilir. Bu durumda bir çok insanda kilo alımına sebep olmaktadır.

Gıda İntoleransı Tedavi Yöntemleri

Gıda intoleransını tedavi etmek için kullanılabilecek çeşitli yöntemler vardır. İşte gıda intoleransının yönetilmesine yardımcı olabilecek bazı tedavi yöntemleri:

Diyet Değişiklikleri:

Gıda intoleransının en etkili tedavi yöntemi, problem yaratan gıdaları diyetten çıkarmak veya tüketimini sınırlamaktır. Örneğin, laktoz intoleransı olan bir kişi süt ve süt ürünlerini tüketmekten kaçınabilir veya laktaz enzimini içeren takviyeler kullanabilir. Gluten intoleransı (Çölyak hastalığı) olan kişiler, buğday, arpa ve çavdar gibi gluten içeren tahıllardan uzak durmalıdır.

Takviyeler:

Bazı gıda intoleransları için takviyeler kullanılabilir. Örneğin, laktaz enzimi takviyeleri, laktoz intoleransı olan kişilere süt ürünlerini sindirme yardımcısı olarak kullanılabilir. Enzim takviyeleri, bazı yiyeceklerin daha iyi sindirilmesine yardımcı olabilir.

İlaçlar:

Belirli semptomları hafifletmek için ilaçlar kullanılabilir. Örneğin, mide ağrısı veya şişkinlik için antiasitler veya spazmolitik ilaçlar reçete edilebilir.

Probiyotikler:

Bazı insanlar, sindirim sağlığını iyileştirmek ve intolerans semptomlarını azaltmak için probiyotik takviyeleri kullanabilirler.Probiyotikler, bağırsak florasını dengeler ve sindirimi destekler.

Su Tüketimi:

Bazı gıda intoleransları, özellikle ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunlarına yol açabilir. Bu durumda, yeterli miktarda su içmek önemlidir.

Eliminasyon diyeti tedavi yöntemlerinin en başında gelmektedir. Bu sebeple şimdi eliminasyon diyetinin aşamalarını öğreneceğiz. 

Eliminasyon diyeti ile gıda intoleransı tedavisi 

Eliminasyon Aşaması

Belirli gıdalara karşı intoleransın teşhis edilmesi ve semptomların kontrol altına alınması için kullanılan bir yöntemdir. Bu diyet, şüphelenilen gıdaların diyetten çıkarılması ve daha sonra bu gıdaların yavaşça tekrar eklenmesini içerir.

Eğer kan testi ile intoleransınız olan besinleri belirlediyseniz şimdi onları hayatınızdan çıkarma zamanı. Eliminasyon yapmanız gerekiyor. Bu süreç, yani bu besinleri hiç tüketmeme evresi sizin vücudunuza bağlı olarak 2 ay ve 2 yıl arası sürebilir. Eliminasyon aşamasında, problem yaratan gıdaların yerine daha iyi tolere edebileceğiniz alternatifleri içeren yeni bir diyet planı oluşturun. Bu plan, yeterli beslenmeyi sağlamak için dengeli olmalıdır.

Problem Yaratan Gıdaları Tekrar Eklemek

Eliminasyon diyetinin bu aşamasında, her problem yaratan gıdayı tek tek diyetinize geri eklemeye başlayın. Örneğin, süt ürünleri intoleransını test ediyorsanız, süt ürünlerini yavaşça diyetinize ekleyin. Her bir problem yaratan gıdayı ekledikten sonra semptomlarınızı yakından izleyin. Gıda intoleransınızın neden olduğu semptomlar tekrar ortaya çıkarsa bu besinleri yememeye devam edin İleri bir tarihte yeniden deneyebilirsiniz.

Gıda intoleransı belirtileri hakkında daha fazla bilgi edinmek için bu süreç boyunca günlük tutabilirsiniz. Hangi gıdaların semptomları şiddetlendirdiğini veya hafiflettiğini not almak faydalı olabilir.

Unutmayın yediğiniz besinin etkisini vücudunuzda hemen görebileceğiniz gibi 3-4 gün içinde de görebilirsiniz. Bu sebeple diyetinizden sütü çıkardıysanız, bir süt ürünü yedikten sonra 3-4 gün yemeyerek vücudunuzu gözlemlemeniz gerekir. Bu şekilde yeniden vücudunuza besinleri sindirmeyi öğretebilirsiniz.

Bu sürecin çok zorlayıcı bir süreç olduğunun farkındayız. Yapmanız gereken tek şey kendinizi ve bedeninizi tanımak, sizin için ne faydalıysa onu yapacak kadar kendinizi sevmek ve değer vermek. Siz sağlıklı bir bedende olmayı hak ediyorsunuz.

Glutensiz, Sütsüz, Vegan Makarna Tarifi adlı yazımızı okuyabilir ve yapabileceğiniz lezzetli bir yemeği keşfedebilirsiniz.